Prof. dr hab. Leszek Nowak (1943-2009) – założyciel seminarium
Leszek Nowak żył po to, by uprawiać filozofię. Czynił to w sposób bezkompromisowy a przy tym daleki był od stereotypu filozofa-mędrca, doradcy, który nie tylko objaśnia świat, ale także trafnie rozpoznaje wartości i potrafi podać receptę, jak je realizować.
Wykształcony został w tradycji Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (jego opiekunem na studiach prawniczych i promotorem doktoratu z prawa był Zygmunt Ziembiński, seminarzysta Kazimierza Ajdukiewicza); a opiekunką jego pracy magisterskiej z filozofii (obronionej na Uniwersytecie Warszawskim) była Janina Kotarbińska.
Początkowo, praca badawcza i zainteresowania prof. Nowaka skierowane były ku metodologii, w szczególności na rozwijanie idealizacyjnej teorii nauki (lata 1969‑1977; prace: „Założenia marksistowskiej filozofii nauki”, 1974, oraz „Wstęp do idealizacyjnej teorii nauki”, 1977). Opracowanie idealizacyjnej koncepcji nauki zapewniło Leszkowi Nowakowi pozycję jednego z najwybitniejszych filozofów w powojennej Polsce. Już w latach 70. założył dwie serie wydawnicze: „Poznań Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities” (od 1975 r.), obecnie redagowaną przez prof. Katarzynę Paprzycką-Hausman (UW) oraz „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” (od 1976 do 2015 r.). Redagował pierwsze tomy obu serii, które później weszły w obieg międzynarodowy i były i są także redagowane przez autorów zagranicznych.
Leszek Nowak był człowiekiem uwrażliwionym na nierówności społeczne, jakie generowały socjalistyczne mechanizmy życia społecznego. W obszar swoich zainteresowań włączył krytyczne opracowanie nie-Marksowskiego materializmu historycznego, z ideą trójpanowania klasowego jako czynnika głównego w czasach socjalizmu. Za tę działalność badawczą a także propagowanie idei krytycznych wobec ideologii socjalistycznej był internowany (od grudnia 1981 do grudnia 1982), a potem także represjonowany (zwolniony z pracy w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu, 1985).
O ile w pracy nad zagadnieniami metodologicznym oraz nad krytyczną teorią materializmu historycznego towarzyszyli mu uczniowie i osoby podziwiające jego pomysły, to po przywróceniu do pracy w Instytucie Filozofii UAM, podjął systematyczną pracę nad metafizyką unitarną. Ten oryginalny pomysł systemu metafizycznego był dziełem jego samotnego umysłu, który nazwał negatywistyczną metafizyką unitarną. Tym zagadnieniom poświęcił ostatnie lata swego życia, publikując trzy tomy wielkiego działa metafizycznego pt. „Byt i Myśl”. Kilka lat po śmierci autora ukazał się wcześniej niepublikowany czwarty tom metafizyki zatytułowany „Podmiot i system kulturowy” (Poznań UAM, 2019).
Aby dowiedzieć się więcej o życiu i pracy prof. Leszka Nowaka, zachęcamy do zapoznania się z poniższymi publikacjami:
Brzeziński J., Klawiter A., Łastowski K. (2009). Wspomnienie o Leszku Nowaku. Nauka, 4, 27-34; [https://bibliotekanauki.pl/articles/703630.pdf].
Brzeziński J., Klawiter A., Kuipers T. A. F., Łastowski K., Paprzycka K., Przybysz P. (red.). (2002). Odwaga filozofowania. Leszkowi Nowakowi w darze. Poznań, Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Zachęcamy również do obejrzenia filmu dokumentalnego z cyklu „Wybitne postacie Uniwersytetu”, poświęconego postaci Profesora Leszka Nowaka:
